टीकापुर- मनसुन सक्रिय भएपछि जिल्लाको टीकापुर नगरपालिका र जानकी गाउँपालिकामा कृत्रिम घटना अभ्यास गरिएको छ। कृत्रिम घटना अभ्याससँगै सङ्कटासन्न परिवारलाई ‘अग्रिम’ नगद सहायता वितरण गरिएको छ।
कृत्रिम घटना अभ्यासमा पालिकाले तयार गरेको विपद् पूर्व कार्य ढाँचा र विपद् पूर्व सूचना संयन्त्रलाई आधार मानेर पूर्व तयारीका आठ वटा चरणमा अभ्यास गरिएको हो । कृत्रिम घटना अभ्यासमा समुदायलाई सूचना प्रवाह, नगद सहायता, नाला सरसफाइ लगायत काम भएका छन् । ‘टीकापुरले वडा नं ८ का नौ र वडा नं २ का एक अपाङ्गता भएका परिवारलाई अग्रिम नगद सहायता वितरण गरेको हो’, विपद् शाखा प्रमुख निर्मला चौधरीले भने, ‘जोखिममा रहेकालाई प्रतिपरिवार रु एक हजारका दरले सहायता वितरण गरिएको हो ।’
बाढी आउनु अघि सुरक्षित रहन सहयोग गर्न नगद सहायता सामाजिक सुरक्षा भत्ता प्राप्त गर्ने खाता प्रयोग गरेर उपलब्ध गराइएको हो । नमुना अभ्यासमा सात दिने पूर्वानुमान र तीन दिने पूर्वानुमान सम्बन्धी सूचनाअनुसार छनोट गरिएको समुदायमा सूचना प्रवाह तथा एसएमएस गरिएको थियो ।
विपद् शाखा प्रमुख चौधरीले घटना अभ्यास गर्दा समुदाय सचेत रहेका, जनप्रतिनिधि पनि चनाखो रहेको पाइएको बताए। ‘घटना अभ्यास गर्दा जोखिममा रहेका समुदायका नागरिकले बाढी आउन थालेको हो कि पूर्वाभ्यास हो भनी फोन गरे, यसले समुदायका नागरिक सचेत छन् भन्ने बुझिन्छ’, उनले भने, ‘अग्रिम नगद सहायता वितरणले बाढी पूर्वको तयारीका लागि सङ्कटासन्न समुदायलाई सहयोग हुन्छ। घटना अभ्यासमा हामीले उनीहरूले नगद सहायता पाएका कसरी प्रयोग गर्छन् भनी हेरेका छौँ।’
नमुना अभ्यास गर्दा विपद्को तयारी र सुरक्षित रहन र पालिकाले कसरी काम गर्ने भनी सिकाइ भएको कार्यपालिका सदस्य दीपक निसानी बताउछँन्। ‘हामीले बाढी आउँदा गर्नुपर्ने तयारीबारे सिकाइ भयो’, उनले भने ‘विपद् जोखिममा रहेका नागरिक कसरी जोगाउने, हाम्रो भूमिका, कसरी उद्धार तथा राहतका कार्यमा खट्नुपर्छ भन्ने सिकाइ भएको छ।’
सामाजिक सुरक्षा भत्ता मार्फत नगद सहायता वितरण गर्दा सहज भएको पञ्जिकरण उपशाखा प्रमुख चेतबहादुर बोहराले बताए। ‘हामीसँग भएका बैंक खाता प्रयोग गरी रकम पठाउँदा सहज भएको छ’, उनले भने। कैलालीका यी पालिका हरेक वर्ष बाढीजन्य विपद्को जोखिममा पर्ने भएकाले पूर्व तयारीका लागि घटना अभ्यासले सिकाइ हुने गर्दछ।
बाढीको समयमा मानिसले समयमै सूचना पाएमा क्षति हुनबाट जोगिने भएकाले पूर्व तयारीका लागि सूचना समयमै पाएमा धनजनको क्षति हुनबाट जोगाउन सकिने वडा नं ७ का वडाध्यक्ष यज्ञप्रसाद न्यौपानेले बताए। ‘सूचना प्रवाहमा सञ्चारमाध्यम, सरोकारवाला सबैको दायित्व हुन्छ’, उनले भने, ‘सही सूचनाको महत्त्व, सूचनापछि समुदायका मानिस सूचनाको सही प्रयोग कसरी गर्छन्, भन्ने परीक्षणसमेत भएको छ।’ रासस